Japan geurt dat het een aard heeft. De invloed die allerlei luchtjes op de psyche hebben, doet er een volstrekt nieuwe markt ontstaan. Westerse fabrikanten ruiken nog vooral geld in de conventionele verwerking van geurstoffen in lichaamsverzorgings- en reinigingsprodukten.

Het nieuwste wapen in de strijd tegen technostress en sick building-syndroom komt uit Japan en heet geur. Zorgvuldig gekozen en gedoseerde geuren hebben een gunstig effect op het welzijn van mensen die in high tech kantoorgebouwen werken en bevorderen creativiteit, produktiviteit en accuratesse, zo blijkt uit onderzoeken.

Verschillende Japanse elektronicafabrikanten hebben computergestuurde luchtverversingssystemen ontwikkeld die, afgestemd op de behoeften van de gebruikers, fijne, nauwelijks waarneembare geurdeeltjes door de ruimte verspreiden. Afhankelijk van het moment van de dag zijn dat stimulerende of ontspannende geuren.

In het kantoor van het constructiebedrijf Kajima in Tokio, dat een geurventilatiesysteem heeft ontwikkeld in samenwerking met de Japanse cosmetica-gigant Shiseido, ruikt het 's morgens tussen 8 en 10 uur opwekkend naar citroen. Als de medewerkers eenmaal goed wakker zijn, zorgt een lichte bloemengeur voor verhoging van de concentratie. De lunchtijd is geurloos, maar in de daarop volgende siësta kan het personeel relaxen in een rustgevende houtlucht. 's Middags, als er weer moet worden gewerkt, ruikt het opnieuw naar citroen en bloemen. Vlak voor ze naar huis gaan, krijgen de werknemers nog even een citroenshotje om zich daarna energiek in de metro te persen. Dat de zogeheten aromatherapie in Japan is ontwikkeld, verwondert niet. Japan is het land van de kohdo, een eeuwenoud ritueel waarbij in groepsverband van geuren wordt genoten.

Ondanks die lange traditie zijn het vooral Amerikanen en Europeanen die de wereldmarkt voor geur- en smaakstoffen domineren. Opmerkelijk is de relatief grote rol die Nederland hier speelt met 10 procent van de wereldproduktie - een uitvloeisel van de traditionele handel in specerijen en kruiden, en van de grote oogsten van fruit waaruit extracten, destillaten en concentraten konden worden gehaald. De mondiale omzet bedroeg vorig jaar 8 miljard dollar, waarvan tweederde uit geurstoffen voortkwam en eenderde uit smaakstoffen. Van die totale omzet tekenden de drie grootste ondernemingen - het Amerikaanse IFF, het Frans-Zwitserse Givaudan-Roure en Unilever-dochter Quest - samen voor bijna 3 miljard dollar. De bulk van hun afzet in geurstoffen verdwijnt in zeep en waspoeder.

De geurtjesmarkt is vrij stabiel. De groei ervan beliep de voorbije jaren gemiddeld zo'n 3 procent, maar Japanners, die in de branche als zeer innovatief gelden, zouden dat tempo kunnen versnellen.

De afgelopen jaren hebben Japanse wetenschappers en geurproducenten op grote schaal onderzoek gedaan naar de psychologische en fysiologische effecten van geuren. Daarbij is vastgesteld dat geuren niet alleen invloed hebben op het gevoel van welbevinden en de stemming, maar ook op het gedrag van mensen. De uitkomsten van het onderzoek maken een oneindig aantal nieuwe toepassingen van geuren mogelijk in kantoren, hotels, winkels en andere openbare ruimtes. Te denken valt aan rustgevende geuren in voetbalstadions om agressieve voetbalfans in toom te houden, aan geurende ruimtes op vliegvelden waar nerveuze reizigers zich kunnen ontspannen, aan depressiebestrijdende geuren in ziekenhuizen of verzorgingstehuizen en aan kooplustbevorderende geuren in winkels.